Hai buổi tranh luận ngày 11 và 13 February của các ứng cử viên Tổng thống Hoa Kỳ

BSĐỗ Văn Phúc tường thuật và bình luận cho Đài Phát Thanh Việt Nam

Hoá ra những ông Nghị sĩ, ông Thống Đốc, bà Bộ trưởng của nước Mỹ văn minh khi tranh giành chức tước cũng đấu đá nhau kịch liệt. Những ngày sau Iowa, New Hampshire, khi các thứ hạng bị đổi thay, người vọt lên, kẻ tụt xuống thì cuộc chạy đua vòng đầu vào toà Bạch Cung đã trở nên hỗn loạn với những lời tố cáo nhau thậm tệ qua những phút quảng cáo truyền hình và trên websites.

Người dân khi suy nghĩ để lựa chọn người lãnh tụ, họ cần biết ông ta sẽ làm gì, bằng cách nào để phát triển kinh tế, an sinh; lập trường ra sao, quan điểm thế nào, có mạnh dạn, bản lãnh để đối phó với những trọng đề quốc tế. Vì thế, họ đến các buổi tranh luận hay ngồi trước máy truyền hình để chờ nghe những gì cao hơn những lời bình phẩm cá nhân.

Hôm qua, thậm chí còn nghe bà cựu Bộ Trưởng đứng trước hàng trăm người sủa gâu gâu khi muốn nói đến các ứng cử viên Cộng Hoà. Hình ảnh này đã phản lại bà ta, vì sau khi đưa ra công luận, có quá nhiều bình phẩm rất tai hại.

Phe Dân Chủ:

Trong lần tranh luận thứ 6 của ứng cử viên Dân Chủ tại MILWAUKEE ngày 11 tháng 2 do đài truyền hình PBS tổ chức, câu hỏi chính là khả năng của bà Clinton và liệu Sanders có đủ sức tranh tài với phe Cộng Hoà một khi ông ta được Dân Chủ chọn lựa?.

Bà Clinton đã mất sự ủng hộ của đa số nữ giới và giới trẻ vì họ mất niềm tin vào bà ta. Trong khi phe Dân Chủ thì cho rằng ông Sanders quá Liberal cũng như lo ngại về kế hoạch thuế má của ông ta.

Hillary Clinton, đặt câu hỏi Sanders lấy tiền đâu để trang trải chi phí hàng ngàn tỷ đô la mà ông ta hứa “Medicare for all”. Bà cho rằng ông Sanders chỉ lớn miệng chứ chương trình của ông ta khó mà thực hiện. Ví dụ chương trình bảo hiểm sức khoẻ mà ông ta mơ hồ không tiết lộ lấy tiền đâu ra để thực hiện.

Ngay sau primary ở New Hampshire, Sanders đã vận động được cử tri ủng hộ 6 triệu đô la chỉ trong 24 giờ, và uy tín của Sanders cứ tăng lên. Lo ngại về uy tín của Sanders, Clinton đem kinh nghiệm trong ngoại giao của mình ra khoe lui khoe tới và chê Sanders không có biết gì về đối ngoại. Bà nói rằng nếu Sanders đắc cử, thì guồng máy nhà nước sẽ phồng to thêm 40% nữa. Ngược lại, Sanders cho rằng các đánh giá của Clinton trong vụ Syria và Iraq là sai lầm. Ông phê bình việc bà Clinton đã bỏ phiếu ủnhg hộ chiến tranh Iraq năm 2002, việc bà ta thúc đẩy hạ bệ Muammar Qaddafi ở Lybia đã đưa ra thảm cảnh hiện nay. Ông cũng chê bà ta từng khen ngợi Henry Kissinger. Clinton thì từ chê bai Obama, nay quay ra ca tụng, ngưỡng mộ Obama và cho rằng chỉ có phe Cộng Hoà mới chê Obama thôi, chứ có dè đâu Sanders cũng thế. “The kind of criticism that we’ve heard from Senator Sanders about our president, I expect from Republicans,I do not expect from someone running for the Democratic nomination.”

Sanders dã ví lời tấn công của Clinton là cú đánh người dưới thắt lưng (low blow). Ông cho rằng dù phê bình Obama, ông ta vẫn coi Obama là bạn và tố ngược Clinton cũng từng tranh với Obama (2008). Ông ta cũng nhấn mạnh rằng Clinton đã tiết lộ sẽ gia tăng ngân sách quốc gia lên 100 tỷ đô la mỗi năm.

Về di dân bất hợp pháp, Mr. Sanders nhắc lại việc Clinton từng nói với CNN năm 2014 rằng trẻ em BHP vào Hoa Kỳ phải bị trục xuất; nhưng hiện nay, bà ta lại chủ trương khác cũng chỉ vì lá phiếu của cử tri Latino. Quan điểm của Sanders là tiếp nhận chúng.  (These are children,… I think we welcome them into this country.)

Mr. Sanders tấn công Clinton về việc được yểm trợ bởi Super PAC ($25 million) trong đó có $15 million của các đại tổ hợp Wall Street. “if you take donations from Wall Street, you can’t be independent.” Theo  một tài liệu mới phổ biến thì chỉ trong 2 năm 2013-2014, bà Clinton đã được các đại tổ hợp này trả gần 22 triệu đô la cho các lần nói chuyện mà mỗi lần được khoảng 250 ngàn đô la. Thật khó tin được một người nhận tài trợ từ các đại công ty mà tuyên bố mình tranh đấu cho dân nghèo.

Ông Sander đã nói: “Người ta không ngu đâu. Tại sao Wall Street đóng góp những số tiền khổng lồ? Chẳng lẽ chỉ quăng tiền mua vui thôi sao?” Theo ông, các nhà ngân hàng là những kẻ săn mồi mà con mồi là đám dân chúng bình thường.

Trong lời mở đầu, bà Clinton tuyên bố chống lại sự phân biệt đối xử với người Mỹ da đen trong các lãnh vực tuyển mộ, giáo dục, gia cư, và hệ thống tư pháp hình sự. Đó cũng giống như những điều Sanders phản đối. Nhưng tuần qua, người ta trưng ra được một đoạn video khi Clinton – khoảng chục năm trước đây – đã mạt sát đám trẻ da đen là superpredators (bọn lang sói chuyên ăn thịt đám cừu non). Bà ta cho rằng không thể đồng lòng, không thông cảm được cho bọn này, mà phải triệt hạ chúng, khuất phục chúng.

Sanders hứa rằng nếu ông đắc cử, tình hình về chủng tộc sẽ tốt đẹp hơn so với hiện nay dưới quyền  một tổng thống da đen đầu tiên của Mỹ.

Về phía Cộng Hoà:

Debate lần thứ 9 Ngày 13 tháng 2 tại Greenville, South  Carolina do đài truyền hình CBS tổ chức với các ứng cử viên Jeb Bush, Ted Cruz, John Kasich, Marco Rubio, Donald Trump và Ben Carson.

Đề tài chính: Di dân, quốc phòng và… đả kích cá nhân giũa tiếng hoan hô và phản đối của khán giả như họ đang xem một màn giải trí!.

– Ted Cruz thực hiện quảng cáo truyền hình đánh phá Trump. Dùng hình lắp ghép Rubio bắt tay với Obama để cho rằng Rubio chẳng khác gì Obama.

– Trupm thì đe doạ kiện Cruz, cho rằng Cruz nói láo nhiều lần, không đáng tin cậy

– Jebb Bush thì tập trung vào Rubio, chê ông này non nớt, không có kinh nghiệm điều hành việc nước

Sau đây là nhận xét về từng ứng cử viên:

Donald Trump được chấm điểm B+

Trong suốt chương trình, ông Trump tập trung vào đả kích Jeb Bush và bị những người thuộc nhóm mệnh danh “Establishment-friendly” phản đối. Nhưng qua suốt buổi tranh luận, ông ta đã đủ bản lãnh để đứng vững.

Ông ta cũng quay ra đả kích cựu TT George Bush và cho rằng ông này nói láo khi đem quân tấn công Iraq  với mục đích tìm vũ khí tiêu diệt hàng loạt mà thực ra không có.

Khi bị Cruz tố cáo ông ta từng tỏ ra không tích cực ủng hộ Pro-Life, Trump không có cách chống chế nào ngoài việc nói rằng Cruz là nói láo: “You are one of the single biggest liars

Cũng vì những câu chống chế cho Planned Parenthood, là đã có những việc làm tốt, (Planned Parenthood does do wonderful things” “there are wonderful things (Planned Parenthood does) having to do with women’s health.” Trump đã tạo cớ cho Cruz và Bush phản đòn mãnh liệt.

Sen. Ted Cruz, điểm B+

Ngoài việc dùng thì giờ tấn công qua lại với Trump, Ted Cruz khẳng định chỉ có ông ta mới đứng vững trước sự tấn công của Trump.  Ông ta cảnh báo nếu cử tri không sáng suốt lựa chọn, thì những quyền hạn công dân như quyền mang vũ khí, quyền sống, hôn nhân, tự do tín ngưỡng sẽ bị đe doạ bởi một Tối cao Pháp Viện và hành pháp đang nắm giữ thế cân bằng trong chính trị Mỹ. Ý ông muốn nói Trump sẽ có khuynh hướng liberal hơn là bảo thủ.

Cruz cũng lập đi lập lại rằng chính sách thuế má của ông là tước bớt quyền hạn của cơ quan thuế vụ IRS. Đó cũng là chủ trương của các ứng cử viên Cộng Hoà.

Former Gov. Jeb Bush, điểm B+

Bush, gay go với những lần tranh luận trước đây, nay đã thấy trội hơn lên. Ông đang phải vật lộn với Rubio để tranh vị thứ.  Ông nhấn mạnh đến khả năng lãnh đạo sẵn có hơn là những lời tự khen. “This is about the South Carolina families that need somebody who can be commander in chief, who can lead.”

Ông cũng đã mạnh tiếng để bào chữa cho anh mình là cựu TT George Bush khi bị Trump đả kích.

Gov. John Kasich, điểm C

John Kasich khó lòng mà thắng trong các cuộc tranh luận. Ông có vẻ né tránh đả kích đối thủ của mình.

Sen. Marco Rubio, D-

Ông này bị tấn công nhiều về sự non kém kinh nghiệm và khả năng để làm một Commander-in-Chief cũng như sự bất nhất trong vài vấn đề như trong vụ bỏ phiếu ủy quyền sử dụng quân lực đối phó với Tổng thống  Bashar Al Assad của Syria. Năm 2013, ông bỏ phiếu chống sự ủy nhiệm này, nhưng sau đó lại ủng hộ việc phế bỏ Assad, cũng như ủng hộ tham gia tích cực hơn vào cuộc chiến. Do đó, số điểm của Rubio bị tụt xuống thấp sau Iowa.

Dr. Ben Carson, D-

Ông được mời vào giờ chót để tham gia cuộc tranh luận. Nhưng cách trả lời các câu hỏi một cách chậm chạp làm ông bị lu mờ nhiều. Người ta nghĩ rằng ông rồi cũng rời cuộc tranh đua mà thôi.

Tối thứ Năm này, hai UCV Dân chủ lại sẽ gặp nhau tại một diễn đàn town hall event ở Las Vegas

Qua ngày 25 tháng 2, tức là 1 tuần nữa, lại sẽ có cuộc tranh luận lần thứ 10 của Ứng cử viên CH tại Houston, Texas. để xem họ sẽ đấu đá kịch liệt ra sao.

Ngày 6 tháng ba, Debate của Dân Chủ tại Flint, Michigan.